Borsa Türleri

Borsa belirli kurallara göre talep edilen mallar için organize edilmiş piyasaya verilen addır. Borsa piyasası denilmektedir, çünkü menkul kıymetler, dövizler ve ticari malların alım satımı yapıldığı için bir piyasadır. Borsada işlemler arz ve talep şeklinde bir komisyoncu aracılığında piyasa koşulları ile birlikte işler ve fiyatların resmi olarak belirlenmesi ile dengelenir. Alıp satılan malların fiyatları arz ve talebe göre belirlenmektedir. Borsanın kendine özgü kuralları ve standartları vardır ve bu nedenle de kurumsal bir yapıya sahiptir.

İşlem yapılan enstrümana göre borsa çeşitli adlar almaktadır. Örneğin emtia ürünlerinin alım satım işleminin yapıldığı borsaya emtia borsası, para birimleri ile alım satım işleminin yapıldığı borsaya ise döviz borsası denilmektedir. Genel döviz borsasına olarak forex piyasası denilmektedir. Malların ve tarımsal ürünlerin ticaretinin yapıldığı ticari mal borsası bulunmaktadır ve ilk Borsa Türleri arasındadır. Daha sonraları ise paslanmayan değerli maden ya da kahve gibi belli ürünlerin ticaretinde uzmanlaşmış ürün borsaları ve özel borsalar bulunmaktadır.

Ticari Mal Borsası, hammadde, tarım ürünleri veya gıda malzemeleri gibi geri ödenebilir malların işlem gördüğü borsalardır. Normal şartlarda tarım ve sanayi hammaddeleri, mineraller ve diğer doğal ürünler söz konusudur ama sanayi ürünleri bu kapsamda yer almaz. Borsa Tarihi açısından en eski borsa ticari mal borsalarıdır. Bu borsalar yoğun bir şekilde mal alım satımı yapılan yerlerdeki pazarlarda ve ticaret pazarlarında gelişme göstermiştir.

Bugün ticari mal borsalarında ticaretin devamı ağırlıklı olarak arka alana bağlıdır. Buna rağmen bölgenin satıcıları, alıcıları ve üreticileri için kota etme yani listeleme önceden olduğu gibi öneme sahiptir. Kota etmelerinden kasıt ise hemen teslimatta gerçekten işlem gören ürünler için bölgesel ücretlerdir.

Bir başka Borsa Türü ise Futures Borsası’dır. Bir Futures borsası diğer adları ile türev borsası veya seçenekli borsa, futures işlerin tasfiye edildiği borsalardır. Gelecekte tasfiye edilecek işlemlerdir. Sözleşmeleri ise bugünden yapılmıştır. Zamanlı iş olarak bilinen futures iş, anlaşmadan sonra belli bir süreyi kapsayan, kesin bir şekilde kararlaştırılmış fiyat üzerinden malın alışı veya satışı üzerinden yürütülen bir iştir. Vadeli işlem olarak da bilinen futures iş iki günden daha fazla bir süreçten itibaren genel olarak bir futures işten bunun yanı sıra bir değerli kağıt alım satımından bahsedilir. Aynı zamanda futures işlem türleri de bulunmaktadır. Bunlar ise; future, borsada işlem gören şartsız futures iş; Forward, borsa dışı şartsız futures iş; Şartlı futures iş, işin gelecekte uzlaşılan şartlarda yürütülüp yürütülmeyeceğini belirlemedeki seçim hakkı, sözleşme partisi dahil edilir.

Kıymetli Kağıtlar Borsası diğer bir borsa türüdür. Hisse senedi borsası ya da etki borsası ulusal değerli kağıt ticareti yasası bağlamında kıymetli kağıtların, hisselerin ve türevlerin işlendiği bir borsadır. Hem borsa, hem de kıymetli kağıt ticareti kıymetli kağıt borsası için eş zamanlı olarak yorumlanır. Borsalar işlem gören malın biçimine göre adlandırılır; kıymetli kağıt borsaları bu nedenle ticari mal borsalarından, futures borsalardan ve döviz borsalarından ayrılır.

Borsa çeşitlerine bakıldığında her yatırımcının kendine uygun işlem yapacağı bir piyasa mevcuttur. Borsada işlemlerinizi gerçekleştirmek için yapmanız gerekenleri gerçekleştirdiğinizde, korkmanızı gerektirecek bir durum yoktur.